Πολυεθνικές

ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ, ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ

του Γρηγόρη Βαρελά

 

Α.            ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις λειτουργούν ως ατμομηχανές και ο ρόλος τους είναι καταλυτικής σημασίας για την οικονομική ανάπτυξη, στα πλαίσια της διεθνοποιημένης οικονομίας.

Μέσω των πολυεθνικών μεταφέρονται, από τις ανεπτυγμένες σε υπανάπτυκτες και αναπτυσσόμενες χώρες, τεχνολογία, τεχνογνωσία (know-how), κεφάλαια και Management, με σκοπό την δημιουργία νέων επενδύσεων και την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους. Έτσι εκσυγχρονίζονται οι κλάδοι της μεταποίησης και της προσφοράς υπηρεσιών στις χώρες αυτές, με αποτέλεσμα αύξηση της εγχώριας παραγωγής, περιορισμό των εισαγωγών, αύξηση των εξαγωγών, αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και του επιπέδου ζωής των λαών τους.

Οι πολυεθνικές έχουν επιχειρηματική δραστηριότητα, σε βασικούς κλάδους της μεταποίησης και της παροχής υπηρεσιών (τραπεζικών, χρηματοοικονομικών, ασφαλιστικών, τηλεπικοινωνιακών κλπ), την οποία αναπτύσσουν και επεκτείνουν στις προαναφερθείσες χώρες.  Διαθέτουν ειδικές μονάδες ερευνών, στον τεχνικό-τεχνολογικό και εμπορικό-οικονομικό τομέα, εξειδικευμένη τεχνολογία και τεχνογνωσία υψηλού επιπέδου, δίκτυα προμήθειας πρώτων υλών και διάθεσης προϊόντων, κατάλληλη επιτελική οργάνωση, επάρκεια κεφαλαίων και αποτελεσματικό Management.  Το κόστος για τις έρευνες, που γίνονται σε μόνιμη βάση, είναι ανέφικτο για μικρές μονάδες.

Πολλές, από τις δραστηριοποιούμενες σε παραγωγικούς τομείς (μεταποίηση), διαθέτουν πλήρη κάθετη οργάνωση, από την πρώτη ύλη μέχρι την διάθεση των προϊόντων, και αυτοματοποίηση για μεγάλη και τυποποιημένη μαζική παραγωγή εν σειρά.  Έτσι επιτυγχάνουν οικονομίες κλίμακας, (λόγω κατανομής των σταθερών εξόδων σε μεγάλο αριθμό μονάδων προϊόντων), χαμηλό λειτουργικό κόστος, (προμήθειας πρώτων υλών, παραγωγής και διάθεσης προϊόντων), και ικανοποιητικά περιθώρια κέρδους.

Στις τρίτες χώρες εγκαθιστούν παραγωγικές μονάδες ή υποκαταστήματα παροχής υπηρεσιών, απευθείας ή μέσω ιδρυόμενων θυγατρικών εταιρειών.  Είναι οι καλούμενες Άμεσες Ξένες Επενδύσεις.

Επίσης αναθέτουν εργασίες ΦΑΣΟΝ σε τοπικές αλλοδαπές επιχειρήσεις, στις οποίες εγκαθιστούν κατάλληλο μηχανικό εξοπλισμό.  Η εργασία αυτή εκτελείται, βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών, με τεχνική επίβλεψη και έλεγχο ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων.

Η επιλογή της κατάλληλης, μεταξύ των ανωτέρω, μορφής δραστηριότητας ή συνεργασίας γίνεται, μετά από τεχνικοοικονομική μελέτη από ειδικούς επιστήμονες, λαμβανομένων υπόψη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων, (εργασιακό κόστος, πρώτες ύλες, παρεχόμενα φορολογικά και άλλα κίνητρα κλπ), με στόχο πάντοτε καλή ποιότητα, χαμηλό κόστος και ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Τα προϊόντα των πολυεθνικών επιχειρήσεων που παράγονται στις ασιατικές χώρες (Κίνα, Ινδία, Ταϊβάν, Ν. Κορέα κλπ) έχουν κατακλύσει τις αγορές του κόσμου.  Στον τουριστικό τομέα μεγάλες πολυεθνικές διαθέτουν ιδιόκτητα ξενοδοχειακά συγκροτήματα σε διάφορες χώρες ή τα μισθώνουν για διάρκεια δεκαετιών, μισθώνουν επίσης μεγάλα αεροπλάνα και οργανώνουν εκδρομές διακοπών, όλο το χρόνο, με απίστευτα χαμηλό κόστος. Απόδειξη του εξαιρετικά σημαντικού έργου των πολυεθνικών επιχειρήσεων.

Η μεταφορά παραγωγικών εγκαταστάσεων, για μείωση του κόστους παραγωγής, άρχισε στις Η.Π.Α. την δεκαετία 1960.  Το Internet και η βελτίωση της εκπαίδευσης συνέβαλαν αποφασιστικά στη δημιουργία κλάδων πληροφορικής και χρηματοοικονομικής διαχείρισης σε άλλες χώρες (Ιρλανδία, Κίνα, Ινδία κλπ).

Ορισμένες χώρες (Ινδία, Φιλιππίνες, Μαλαισία κλπ) διαθέτουν πολύ μεγάλο αριθμό πτυχιούχων τεχνολογικής εκπαίδευσης, που τους χρησιμοποιούν οι ξένες πολυεθνικές στις αναπτυσσόμενες χώρες.  Οι Η.Π.Α. απώλεσαν, την πενταετία 2001-2005, περίπου 240 χιλ. θέσεις εργασίας σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας και 830 χιλ. στον ευρύτερο τομέα της παροχής υπηρεσιών.  Η General Electric έχει μεταφέρει στο εξωτερικό το 70% των τεχνολογικών της κλάδων (15 χιλ. θέσεις στην Ινδία κλπ).  Ακολουθούν οι H.S.B.C. (8 χιλ. εργαζόμενοι σε χώρες του Ειρηνικού), Motorola, κλπ.

Ινδός στον κλάδο πληροφορικής κερδίζει σήμερα 10 δολ. την ώρα, έναντι 80 δολ. στις Η.Π.Α.

Βάσει σειράς ερευνών για το μέλλον προβλέπονται τα εξής:

Μέχρι το 2015 οι Η.Π.Α. θα χάσουν 3,4 εκατ. θέσεις εργασίας στους τομείς πληροφορικής και ηλεκτρονικών τεχνολογιών (έρευνα Forrester).

To 40% των επιχειρήσεων της Ε.Ε. σχεδιάζουν την μεταφορά θέσεων εργασίας στο εξωτερικό (έρευνα Ο.Η.Ε.).

Μέχρι το 2010 το 25% των θέσεων εργασίας σε τομείς ηλεκτρονικής τεχνολογίας θα μεταφερθούν από δυτικές σε τρίτες χώρες.

Μέχρι το 2010 το 20% του μισθολογικού κόστους στους χρηματοοικονομικούς κλάδους όλου του κόσμου, ύψους περίπου 400 δισεκ. δολ. το χρόνο, θα μεταφερθεί στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Τα επόμενα έξη χρόνια αναμένεται ότι θα καταργηθούν περίπου 2,3 εκατ. θέσεις εργασίας σε Τράπεζες και χρηματοοικονομικές εταιρείες ανεπτυγμένων χωρών, δηλαδή περίπου 30% του συνόλου των θέσεων εργασίας!

Β. ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ

Οι πολυεθνικές είναι ανώνυμες εταιρείες, με μεγάλο αριθμό μετόχων, εταιρείες ή άτομα διαφόρων εθνικοτήτων.  Η σύνθεση του μετοχικού των κεφαλαίου υφίσταται συνεχείς αλλαγές (σε καθημερινή βάση, στα χρηματιστήρια), λόγω συγχωνεύσεων, ιδρύσεως θυγατρικών, εξαγορών, απορροφήσεων και συνεργασιών εν γένει με άλλες, συνήθως ομοειδείς επιχειρήσεις.  Για τους λόγους αυτούς δεν είναι γνωστός ο συνεχώς μεταβαλλόμενος αριθμός τους.

Βάσει ειδικής έρευνας, το 1969 υπήρχαν 7.285 πολυεθνικές στον κόσμο.  Σήμερα υπολογίζεται ότι οι πολυεθνικές ανέρχονται σε περίπου 100 χιλιάδες και ότι καλύπτουν περίπου το 85% της παγκόσμιας δραστηριότητας στους κλάδους που δραστηριοποιούνται!!!

Ο πόλεμος κατά των πολυεθνικών στην Ελλάδα, μεταπολεμικά, και η παραπλάνηση του λαού δεν έχουν προηγούμενο.  Πολλές φορές άγγιζε τα όρια της δαιμονολογίας!

Προς αυτή την κατεύθυνση συνέπλευσαν, επί δεκαετίες, κρατιστές διαφόρων αποχρώσεων, δηλαδή «οικονομολογούντες» δημοσιογράφοι και δημοσιογραφούντες «οικονομολόγοι», που έπαιζαν το παιχνίδι κομματικών σκοπιμοτήτων (για αθρόους διορισμούς στις ΔΕΚΟ, Τράπεζες κλπ), συνδικαλιστικές συντεχνίες (για «κεκτημένα δικαιώματα» και νέα προνόμια) και βιομηχανικές και άλλες οργανώσεις, που τους βόλευε θαυμάσια η δασμολογική προστασία!  Όλα δε αυτά για δήθεν προστασία της εγχώριας παραγωγής, της απασχόλησης και της ελληνικής οικονομίας!!  Με ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα!!  Συγκεκριμένα:

α. Οι πολυεθνικές δεν αποτελούν Μονοπώλια.

Αντίθετα, λειτουργούν ανταγωνιστικά, με βάση ποιότητα και τιμές προϊόντων και υπηρεσιών, σε διεθνές επίπεδο.  Οι καταναλωτές επιλέγουν προϊόντα και υπηρεσίες, που προσφέρονται, ταυτόχρονα, από πολυεθνικές και μη επιχειρήσεις.  Ο έντονος ανταγωνισμός, μεταξύ των ίδιων των πολυεθνικών, αποτελεί την καλλίτερη απόδειξη, ότι δεν λειτουργούν μονοπωλιακά.

Πέντε, μεταξύ των 21, Ελληνικές Τράπεζες διαθέτουν σήμερα 753 υποκαταστήματα στις βαλκανικές χώρες. Πρόσφατα δε εξαγοράσθηκε από την Εθνική Τράπεζα το 46% των μετοχών της τουρκικής Finance Bank, αντί ποσού 2,3 δισεκ. ευρώ. Ταυτόχρονα, στην Ελλάδα λειτουργούν 23 ξένες Τράπεζες, με 223 υποκαταστήματα.  Ο ανταγωνισμός, και στις δύο περιπτώσεις, είναι έντονος, τόσο με τις τοπικές Τράπεζες, όσο και μεταξύ των πολυεθνικών.

Ερώτημα:  Ποιός υποχρεώνει τον καταναλωτή να αγοράσει προϊόντα των πολυεθνικών;

β. Δεν αποτελούν «όργανα του ιμπεριαλισμού».

Κατά το περιοδικό National Interest (Απρ. 2005), μεταξύ των 500 μεγαλύτερων πολυεθνικών, 185 είναι αμερικανικές, 126 χωρών της Ε.Ε., 105 ιαπωνικές και 84 άλλων χωρών.

Οι αμερικανικές πολυεθνικές περιορίζονται συνεχώς, ενώ αυξάνονται εκείνες της Ευρώπης, Ιαπωνίας, Κίνας, Ινδίας, Μεξικού, Βραζιλίας κλπ.

Οι  περίπου 100 χιλ. πολυεθνικές έχουν την έδρα τους σε περίπου 60 ανεπτυγμένες ή αναπτυσσόμενες χώρες.  Οι ξένες πολυεθνικές στην Ελλάδα υπολογίζονται σε 50 περίπου όσες και οι Ελληνικές πολυεθνικές σε ανεπτυγμένες χώρες.  Ταυτόχρονα όμως άνω των 5.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας, κυρίως κλωστοϋφαντουργικές, έχουν δραστηριότητα (κυρίως FASON) στις βαλκανικές χώρες!

γ. Δεν είναι πολλές οι μεγάλες πολυεθνικές

Υπάρχει μικρός αριθμός επιχειρήσεων σε ορισμένους κλάδους (αεροπλάνα, υπερωκεάνια πλοία, πετρέλαια, αυτοκίνητα, κινητή τηλεφωνία κλπ), επειδή κυρίως απαιτούνται τεράστια ποσά κεφαλαίων για εγκαταστάσεις, κεφάλαια κίνησης και συνεχείς και πολυδάπανες έρευνες.

Όμως, ο μέγιστος αριθμός των πολυεθνικών είναι μικρομεσαίες, ιδίως στους κλάδους υψηλής τεχνολογίας, χημείας κλπ.  Γερμανική εταιρεία παράγει εγχειρητικά εργαλεία σε 12 χώρες, έχει ετήσιες πωλήσεις 30 εκατ. δολ. και καλύπτει το 60% της παγκόσμιας αγοράς.

δ. Δεν έχουν οργανωθεί με βάση γεωγραφικά κριτήρια.

Αναπτύσσουν δραστηριότητα, όπου υπάρχουν κατάλληλες συνθήκες, με σκοπό το κέρδος.  Αλλά παντού υπάρχει ανταγωνισμός και κίνδυνος ζημιών.  Παράδειγμα οι ελληνικές και οι ξένες Τράπεζες, στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια.

ε. Δεν πληρώνουν χαμηλούς μισθούς.

Οι μισθοί των πολυεθνικών, στις χώρες που εγκαθίστανται, είναι βέβαια χαμηλότεροι των καταβαλλόμενων στις χώρες που εδρεύουν.  Όμως, βάσει έρευνας του Ινστιτούτου Διεθνούς Οικονομίας (1998), οι μισθοί τους σε χώρες με χαμηλό εισόδημα ήταν οκταπλάσιοι του μέσου μισθού άλλων επιχειρήσεων στις χώρες αυτές.  Σε χώρες δε μέσου εισοδήματος, η σχέση αυτή ήταν τρία προς ένα.

στ. Δεν στηρίζουν αυταρχικά καθεστώτα.

Βάσει πρόσφατης μελέτης, σε 23 χώρες που είχαν πραγματοποιήσει μετάβαση σε δημοκρατικό καθεστώς, οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις τα τρία πρώτα χρόνια μετά την μεταπολίτευση ήταν αυξημένες κατά 45% έναντι των Α.Ξ.Ε. κατά τα τρία τελευταία χρόνια προ της μεταπολίτευσης.

Advertisement